Kombucha Çayı Nedir?
Sağlıklı yaşamın temel direği sağlıklı beslenmektir. Sağlıklı beslenmek adına internette bir çok bilgi paylaşım var. Bu bilgilerin çok büyük bir kısmı kulaktan dolma ve doğruluğu şüpheli bilgiler. Son dönemde bu konuda çokça araştırdığınızı biliyoruz, biz de sizden farklı değiliz. İnternetten bilgi edinirken güvenilir kaynaklardan bilgi edinmeye dikkat etmekte fayda var! Elbette Kombucha çayı nedir de araştırıyorsunuz, belki de bilgi kirliliğinin en çok olduğu konulardan biri de Kombucha. Haklısınız, kafanız karışık, bu çay iyi mi kötü mü? Ölümsüzlük iksiri mi aldatmaca mı? Kombuça mı Kamboçya mı? : ))))) Madem kafalar karışık, gelin size baştan sona anlatalım Kombucha’yı.
Öncelikle Kombucha çayı nedir bundan kısaca bahsedelim. İsimden de tahmin edebileceğiniz üzere Kombucha isminin sonundaki “cha” eki bu fermantasyon tekniğinin Uzak Doğu topraklarından çıktığını bize ifade etmektedir. Ülkemiz topraklarında daha çok yeni tanıdığımız ve faydalarını geç de olsa yeni keşfettiğimiz bir çay. Geç olsun güç olmasın deyip devam ediyoruz…
Kombucha Çayı nerden gelmiştir?
Japonya’da Kombu adında bir deniz yosunu olsa da bu yosun ile Kombucha arasında bir alaka bulunmuyor. Hikaye, M.S. 400lere dayanıyor, Japon İmparatoru’nu iyileştiren Koreli bir doktorun hikayesine. Tabi bunun dışında da çok fazla rivayet var, hangisi gerçek hangisi değil, tam bilemiyoruz. Kombucha ülkemiz topraklarına Rusya üzerinden Kargasok bölgesinden uzun yollar sarf ederek gelmiştir. Rusya’nın Kargasok bölgesinde yaşyan yaklaşık 8500 kişi bu çayı uzun yıllardır kullanıyor ve bu kullanım sonrasında bu bölgede yaşayan insanların ömrünün ortalama 100 yılın üzerine çıktığı düşünülmekte. Hatta öyle ki (söylentiler diyor ki) 80 yaşında bir kadın 130 yaşındaki kocasından çocuk sahibi olacak kadar sağlıklı bir ömür sürmesini de sağlıyor. Tabi biz söyleyenlerin yalancısıyız J Zaten Rusya’da Kombucha uzunca yıllar boyunca Kargasok Tea olarak anılıyordu, daha yeni yeni Rus marketlerinde Kombucha olarak satılmaya başlandı.
Kombucha’nın batı ülkelerine de duyulmasına da kısaca değinelim… Kombucha 1910-1937 yılları arasında Rus ve Alman doktorlarının raporlarında çok sık geçer. Ancak bu raporlar olmasına rağmen Kombucha üzerinde medikal bir araştırma yapılmamış. Yapılan bilimsel çalışmalar hep laboratuvar hayvanları üzerinde yapılmış. Bu da bazı kişilere “e insanlar üzerinde araştırma yok ama!” deme fırsatı vermiş. İnsanlar üzerinde bilimsel çalışmalar olmasa da, Kombucha üzerinde en çok araştırmayı yapan Alman araştırmacı bilim insanı Gunther Frank’ın Kombucha kullanıcıları üzerinde yaptığı araştırmalar bize Kombucha’nın ne işe yaradığı yönünde doğru bir perspektif verir. Amerika’da 1991-1994 arası bir doktor tarafından AIDS hastalığını iyileştirdiği yönünde bir demeç (ki biz bu demeci doğru bulmuyoruz, Kombucha’yı hiçbir hastalığın direkt ilacı yerine koymak doğru değildir) Kombucha’nın duyulmasına vesile olmuştur. 2000’lerden sonra Amerika ve Avrupa’da iyice tanınması ve gazlı içecekler arasında açık ara tercih edilmesiyle, Kombucha çayının bugün Amerika’da ve Avrupa’da toplam 2 milyar dolarlık bir pazar hacmine ulaşmış durumda.
Kombucha Nasıl Yapılır?
Kombucha çayı, Siyah, Yeşil, Oolong veya Beyaz çayın fermantasyonundan üretilmektedir. Malzemeler arasında şeker, çay ve “scoby” adı verilen Kombucha’nın ana maddesi (Kombucha Kültürü) bulunmaktadır; cam kavanoz ve tülbent de malzemeler arasındadır.
Kombuhca’nın fermante (mayalanma) süresi 7 ile 15 gün arasında sürmektedir. Bu süreçte Kombucha içindeki şeker miktarı neredyse tamamen tükenmekte ve sirkemsi elma şıramsı tadı daha çok öne çıkmaktadır. Bekleme sonrasında kalan şeker oranı %2,5-4,5 arasındadır. Peki şeker nereye gider? Şeker, çok kıymetli organik asitlere, enzimlere, polifenollere dönüşür. İşte Amerikalı Fonksiyonel Tıp Uzmanlarının “Kombucha şekeri size gümüş tepside sunar” sözünün dayandığı nokta burasıdır. Kalan şeker, dönüştüğü kıymetli organik asitlerin yanında önemsiz addedilir. Bu bölümümüzde de “Kombucha içindeki şeker ne oluyor?” sorusuna da değinmiş olduk.
Kombucha Çayının Malzemeleri ve Yapımı (Tarifi)
- Kombucha Kültürü (Kombu mantarı),
- Yarım su bardağı hazır edilmiş kombu çayı – Biz buna Başlangıç Çayı diyoruz.. (Başlangıç kitinizi bizden aldıysanız, kültürünüzün/mantarınızın içinde bulunduğu sıvı başlangıç çayıdır),
- Lt başına ½ su bardağı şeker,
- Lt başına 1-2 yemek kaşığı çay (veya 2 adet demlik poşet çay),
- Arıtma veya içme suyu,
- Bekletmek için cam kavanoz (3 lt yapacaksak minimum 4 lt’lik),
- Cam, porselen veya ısıya dayanıklı plastik kaşık,
- Ve kalan tortuları süzmek için Plastik süzgeç.
Kombucha Çayının ve Fermente Edilmesi Sonrası İçeriği;
Kombucha içerisinde probiyotikler, organik asitler, enzimler, polifenoller, B ve C vitaminleri bulunur.
Kombucha Çayı Nasıl Yapılır?
Kombucha’nın malzemelerini verdikten sonra nasıl yapılacağını da yine kısaca değinelim;
Suyumuzun 1/3 ünü kaynatıp, önceden sterilize ettiğimiz cam kavanozumuza alıyoruz. Nasıl sterilize edeceğimizi bu yazımızdan okuyabilirsiniz. Şekeri içine alarak iyice eritiyoruz. Şekerli suya çay ilave edip 20-25 dk. demlenmesini bekliyoruz. Eğer demlik poşet çay kullanmadıysanız, muhakkak çay kesesi kullanmanızı tavsiye ediyoruz.
Daha sonra oda sıcaklığındaki kalan suyu ekleyip, çayın oda sıcaklığına gelmesi için bekliyoruz.
Dinlenen ve oda sıcaklığına gelen çayın üzerine, kombu mantarını (Kombucha Kültürünü) ve içindeki sıvıyı (başlangıç çayından) ilave ediyoruz. Ağzını tülbent ile kapatıp sıkı lastikle iyice sabitliyoruz – veya sizler için hazırlamış olduğumuz özel kavanoz şapkalarından da edinebilirsiniz.
Sakladığımız yerin havadar olması fakat direk güneş üzerine vurmuyor olması önemlidir. Burada 1-2 hafta kadar mayalanmasını bekliyoruz.
Kombucha burada bekleyip 1-2 haftanın sonunda hazır olacaktır.
Kombucha çayının asit oranı arttıkça tadı keskinleşmektedir. Bu durum sizin damak tadı alışkanlığınıza göre değişmektedir.
Son olarak çay hazır olduğunda kültürü (mantarı) çıkarıp süzüyoruz ve afiyetle içiyoruz.
Evdeki minikler ve hayvan dostlarımızın da içebileceği bu lezzetli ve şifalı içeceğin yapımı esnasında kafanıza takılan şeyler olursa bize her zaman sorabilirsiniz. Niyetimiz daha çok evde, en sağlıklı şekilde Kombucha’nın yapılır hale gelmesi.
Sağlıcakla kalın!